Nog maar half zoveel ‘Vlaams hout’ op de markt en dat is geen goede zaak
Ontbossing versus duurzame houtkap
Uit cijfers van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), de grootste openbare boseigenaar in Vlaanderen, blijkt hoe fors het volume hout uit onze eigen bossen terugloopt. Vorig jaar plaatste het ANB nog 47.091 m3 hout op de markt, terwijl dat vier jaar eerder méér dan het dubbele was. Gaan we nog verder terug in de tijd, dan is het verschil nog groter: in 2013 werd er 113.982m³ hout uit Vlaamse bossen van ANB op de markt gebracht. Dat grote verschil, wijst op een drastisch gedaalde houtoogst in de Vlaamse bossen.
Voor de Belgische Houtconfederatie is het duidelijk: het thema “boskap” heeft de voorbije jaren maatschappelijk zoveel emotie teweeggebracht, dat de slinger te ver is doorgeslagen. De sectororganisatie stelt dat er met recht en rede tegen permanente ontbossing wordt gestreden, maar pleit wél voor dringend meer nuance in het debat. Ontbossing betekent dat bos permanent verdwijnt door ander landgebruik zoals bijvoorbeeld woningbouw, industrie of landbouw. Maar houtoogst via verantwoord bosbeheer moet wél nog ruim mogelijk zijn, vindt de organisatie.
“We begrijpen de emotie rond houtkap, maar we mogen niet vergeten dat het doordacht kappen of oogsten van bomen ook gezond is voor een bos”, zegt Andries Saerens, adjunct-secretaris van de Belgische Houtconfederatie. “Het kan dynamiek, licht, ruimte en opportuniteiten bieden voor nieuwe soorten. Bovendien helpt het om onze bossen weerbaarder te maken, tegen ziektes en plagen – zeer belangrijk in een context van een veranderend klimaat. Elke expert zal kunnen bevestigen dat het doordacht kappen van bomen ecologisch interessant is. Al wordt die nuance tegenwoordig te vaak overgeslagen in het debat.”
Lokaal hout: milieuvriendelijk bouwmateriaal
Zo mogen we niet vergeten dat we de klimaatverandering kunnen afremmen door hout te gebruiken, maar dan gebruiken we wel best lokaal hout: “Hoe meer hout in de bouw, hoe beter voor de maatschappij en onze voetafdruk”, aldus Saerens. “Hout slaat namelijk koolstof op in z’n structuur in tegenstelling tot staal en beton, die tijdens hun productie veel meer CO2 uitstoten en dus een veel grotere CO2-voetafdruk hebben.”
“Maar een cruciale bedenking bij dit alles: hoe klimaatvriendelijk is het als we onze grondstoffen, zoals hout, van steeds verder moeten gaan halen omdat we onze lokale bomen zelfs in het kader van goed bosbeheer niet meer durven aanraken, terwijl het volume hout in onze bossen de laatste decennia is toegenomen. En laat ons bij dit alles niet vergeten dat hout een prachtig natuurproduct is, met een waaier aan toepassingsmogelijkheden. Zonder bomen te kappen, zullen we nooit kunnen genieten van een kunstig houten parket of een houten tafel.”
Lees ook:
Economische repercussies
De verminderde houtoogst laat zich ook economisch voelen. Zo nemen de bezorgdheden en tekorten bij heel wat lokale zagerijen toe. De situatie is intussen zo ernstig dat het aantal zagerijen in ons land de voorbije decennia van 313 naar 95 daalde, rapporteert de sectororganisatie. Meer nog: de houtzagerijen die nog overblijven, draaien op verminderde capaciteit. De loofhoutzagerijen bv. draaien op amper 65 procent van hun kunnen.
Andries Saerens: “We zijn ervan overtuigd dat er in Vlaanderen terug meer oog moet zijn voor ecologisch en duurzaam bosbeheer, waardoor er ook opnieuw meer hout op de markt gebracht kan worden. En dat is belangrijk, want als er - zoals momenteel het geval is - zo weinig hout op de markt gebracht wordt, vrezen wij voor de toekomst van onze regionale expertise en tewerkstelling.”
Nood aan debat en sensibilisering
De Belgische Houtconfederatie zal het debat proberen aanzwengelen en wil samen met de overheid naar oplossingen zoeken om de houtoogst opnieuw op verantwoorde wijze te optimaliseren. “Dat moet mogelijk zijn, want de laatste decennia is de houtvoorraad in onze Vlaamse bossen alleen maar fors toegenomen. Hoor je ‘bomen kappen’, dan doemt bij velen het beeld op van levensloze vlaktes en bulldozers die het Amazonewoud kortwieken. Maar boswerkers, houthakkers, en andere professionals in onze sector worden tegenwoordig alleen maar gecontesteerd, zelfs als ze er voor zorgen dat bomen niet op de weg zouden vallen. Goed bosbeheer, en dus het duurzaam kappen van bomen, is niet alleen goed voor onze natuur, maar ook voor onze maatschappij. Dat besef is belangrijk."