Omzet meubelindustrie daalt door aangetast concurrentievermogen en zwakke vraag

Met ‘dank’ aan de zwakke bouwactiviteit

Het productievolume daalde in 2023 met 10,9%, terwijl de afzetprijzen met 3,9% stegen. De gestegen verkoopprijzen in 2023 zijn het gevolg van de gedeeltelijke doorrekening van hogere grondstof-, materiaal-, energie- en loonkosten. Keukenmeubelen is de enige productgroep die de omzet in 2023 op peil kon houden (+0,8% in waarde) door een stijging van de verkoopprijzen met 8,6%. Het productievolume daalde met 7,8%. Alle andere productgroepen binnen de meubelindustrie kenden zowel een omzetdaling in waarde als in volume. Mede door de zwakke bouwactiviteit, bleef de vraag laag met een vergelijkbare situatie op de exportmarkten. Ook het eerste semester van 2024 kleurt rood met een achteruitgang van 7,8% in waarde en 7,1% in volume.  De omzet van alle productgroepen daalde in de eerste zes maanden zowel in waarde als volume. 

Export

De Belgische uitvoer van meubelen (incl. doorvoer) daalde in 2023 met 10,8%. 88,9% van de uitvoer van meubelen gaat naar de EU-markt, waar de leveringen 11,6% achteruitgingen. De verkoop aan Frankrijk, met een aandeel van 32,4% de belangrijkste exportmarkt, en Nederland, met 24,4% de tweede belangrijkste exportmarkt, viel fors terug met respectievelijk 23,7% en 11,1%. Op de Duitse markt, met 19% de derde belangrijkste klant, stegen de leveringen evenwel met 14,9%. Het Verenigd Koninkrijk verloor zijn plaats als de belangrijkste exportmarkt buiten de EU (aandeel 2,5%) aan de Verenigde Staten (aandeel van 2,9%), ingevolge de exportstijging op de Amerikaanse markt met 13%; dit terwijl de export naar het Verenigd Koninkrijk daalde met 10,6%. 

Tijdens het eerste semester van 2024 bleef de meubeluitvoer stabiel (+0,4%). De leveringen op de Europese markt daalden evenwel met 1,9%: Frankrijk -13,0% en Nederland -11,5%. Doordat de uitvoer naar Duitsland toenam met +46,4% wordt dat land nu de tweede belangrijkste afzetmarkt voor Belgische meubelen.

Import

De invoer van meubelen lag in 2023 12,7% lager. De daling van de invoer uit China zet zich verder (-8,1% in 2022 en -14,9% in 2023). Toch blijft China met een aandeel van 26,4 %, de belangrijkste en zeer dominante leverancier van meubelen op onze markt. De Nederlandse (aandeel 15,9%) en Duitse (aandeel 12,7%) meubelinvoer daalde met respectievelijk 4,1% en 10,2%. Polen is de vierde belangrijkste leverancier met een aandeel van 9,2% en hield zijn leveringen op peil (-0,7%).

Tijdens het eerste semester van 2024 steeg de meubelinvoer met 1,1%. Er kwam een einde aan de dalende Chinese invoer. De meubelinvoer uit China steeg met +16,2% in het eerste semester van 2024 t.o.v. dezelfde periode van 2023. 

Dalende investeringen en tewerkstelling

De bezettingsgraad van de productiecapaciteit daalde in 2023 tot gemiddeld 73,5%, het laagste niveau in 10 jaar tijd (82,3% in 2022). In het eerste semester van 2024 bedroeg de bezettingsgraad 70,6% t.o.v. 74,2% in het eerste semester van 2023. In 2023 stegen de investeringen nog met 8% t.o.v. 2022 en dit voor het derde jaar op rij. Tijdens het eerste semester van 2024 daalden de investeringen evenwel met 15,8% t.o.v. dezelfde periode van 2023. 

In 2023 waren 9.559 werknemers actief in de meubelindustrie. T.o.v. 2022 is dit een daling met 204 werknemers of 2,1% ingevolge faillissementen. Tijdens het eerste kwartaal van 2024 ging de tewerkstelling verder achteruit tot 8.933 werknemers: -8,9% t.o.v. dezelfde periode 2023.  

Actuele ontwikkelingen

Het niveau van bestellingen in de meubelhandel in 2024 blijft zwak. Vooral in de eerste vier maanden lag het niveau van de bestellingen duidelijk onder dat van 2023. Ook in juli-augustus daalden de bestellingen. Gecumuleerd voor de eerste 8 maanden lagen de bestellingen 2,8% lager dan in 2023. Na een historisch dieptepunt midden 2022 ingevolge de energiecrisis herstelden zowel het Belgisch als Europees consumentenvertrouwen in 2023. Tijdens de eerste 9 maanden van 2024 lag het Belgische en Europese consumentenvertrouwen doorgaans hoger dan in 2023. 

De conjunctuurcurve van de meubelindustrie die het ondernemersvertrouwen weergeeft en zo’n 3 maanden voorloopt op de werkelijke economische activiteit, bleef begin 2024 hangen op een uiterst laag niveau. In augustus-september verbeterde het ondernemersvertrouwen duidelijk. 

De hogere hypotheekrente en gestegen prijzen maakten bouwen fors duurder. Naar verwachting zal de bouwactiviteit zich in 2024 nog niet herstellen en lichtjes verder dalen, wat ook zijn weerslag heeft op de meubelindustrie. 

Het verwachte aantrekkende Europese herstel in de tweede helft van dit jaar zou een positief effect op de meubelexport kunnen hebben. Het verzwakte concurrentievermogen maakt onze bedrijven evenwel minder competitief op de exportmarkten.

Design for disassembly

De periode van lagere conjunctuur waarmee de meubelsector, net als vele economische sectoren overigens, wordt geconfronteerd, belet de bedrijven niet om verder het pad in te slaan van duurzaamheid, circulariteit en innovatie/productontwikkeling en zich voor te bereiden op de toekomst. In het licht van wetgevende initiatieven, zoals de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, wordt versterkt ingezet op bv. ecodesign en “design for disassembly”, wat hergebruik en recyclage van materialen en grondstoffen mogelijk maakt. Belgische fabrikanten nemen hierin een vooraanstaande rol in en dienen vaak als voorbeeld voor hun Europese collega’s. Het is nu zaak om ook de consument bewuster te maken van het belang van deze circulaire en ecologisch verantwoorde oplossingen en producten.

Europese Ontbossingsverordening

De voorbije jaren ligt de focus ook steeds meer en meer op duurzaamheid. Terwijl de Europese Houtverordening, die in 2013 van kracht werd, de focus legde op legaliteit, geeft de invoering van de Europese Ontbossingsverordening (European Union Deforestation Regulation), nu allicht met een jaar uitgesteld, hieraan nog een extra boost. Naast het legale, wordt nu immers ook de duurzame herkomst van het hout in rekening gebracht. Bovendien is het zo dat ook zitmeubelen, die eerder waren uitgesloten van de verplichtingen van de houtverordening, voortaan ook onder deze wetgeving vallen. Voor importeurs, maar ook exporteurs, zal dit tot extra maatregelen en verplichtingen leiden om zowel legaliteit als duurzaamheid van de aangeboden producten te garanderen. Fedustria staat haar leden met raad en daad bij in dit dossier en werkt hiervoor nauw samen met de Europese koepelfederaties CEI-Bois (European Confederation of Woodworking Industries) en EFIC (European Furniture Industries Confederation). Fedustria spoort haar leden aan deze bijkomende maanden te gebruiken om zich terdege voor te bereiden.

Jong talent motiveren

Met initiatieven zoals het trendplatform WATF (Woodcrafts and Textile Futures) en de STEM-tool TWIINZ.WORLD, uitgerold in samenwerking met Youth marketing agency Trendwolves, wil Fedustria jong talent laten kennismaken met en toeleiden naar de sector. Voor het tweede jaar op rij werd begin oktober een Trendrapport gepubliceerd, nu met een focus op “augmented creativity”, met daarin een heleboel inspirerende voorbeeldcases uit de sector. Via TWIINZ.WORLD kunnen 10- tot 14-jarigen in een virtuele wereld creatief aan de slag met 3D-producten van Fedustria-lidbedrijven om zo hun eigen droomwereld te creëren.

Samengevat

De Belgische meubelindustrie in kerncijfers (2023)

• 702 bedrijven
• 9.559 werknemers
• Omzet: 2,1 miljard euro
• Evolutie van de activiteit in waarde: -7%
• Exportaandeel: 57%
• Aandeel in de totale omzet van de Belgische hout- en meubelindustrie: 35%

Ontwikkelingen in de eerste helft van 2024

• Omzet: 1.023,1 miljoen euro = -7,8% in vergelijking met 1e semester 2023
• Investeringen: 41,6 miljoen euro = -15,8% in eerste semester 2024
• Bezettingsgraad productiecapaciteit: 70,6%
• Export: +0,4% in vergelijking met dezelfde periode in 2023
• Import: +1,1% in vergelijking met dezelfde periode in 2023