In gesprek met Bernard Vanderper, over onderscheidend werken in dienst van welzijn en welvaart

Van ‘klassiek’ wit naar kleur

“Als we teruggaan in de tijd, zien we dat er vele jaren terug een enorme markt was voor pvc. Toen ging het vooral om de renovatiemarkt, maar dat was overwegend in de verhuursector en de wereld van sociale huisvesting. Men zocht toen vooral naar het gemak van onderhoud van het product en daar scoorden onze kunststof profielen uitstekend. De langdurige onderhoudsvriendelijkheid zorgde voor een nieuwe benadering van schrijnwerk in de woning. Naderhand hebben wij heel wat inspanningen geleverd om kleur te geven aan de profielen. In die tijd was dit een overwegend wit, ietwat ‘klassiek’ verhaal zoals de Nederlanders dat graag omschrijven."

"Maar de sector is sterk geëvolueerd en als we specifiek naar België kijken, is het Deceuninck geweest die zeer toonaangevend was om kleur te introduceren in kunststof ramen. Wie toen dacht aan gekleurd schrijnwerk, dacht in eerste instantie aan het schilderen van hout. In tweede instantie was ook bij aluminium kleur inherent, aanvankelijk dankzij de verschillende anodisaties. Naderhand kwamen ook meer en meer RAL-kleuren de kop opsteken. Voor ons is dat enorm motiverend geweest om in 1995 met Decoroc te starten.”

Bijdragen aan de architectuur

Die stap zorgde toen voor een heuse revolutie in de wereld van kunststof. “Men had tot dan toe te maken gehad met een niet te schilderen materiaal en plots was daar een leverancier die kwam met gecoate profielen in lengten van zes meter. We lieten ons inspireren door de aluminiummarkt en konden ook volle lengten in gekleurd materiaal aanleveren. Dat is een belangrijke mijlpaal geweest waar we in de markt opgeschoven zijn van louter onderhoudsvriendelijk materiaal naar een product dat kon bijdragen aan de architectuur. Wij konden niet alleen kleur brengen op de profielen, maar ook kleur met een beperkt onderhoud en kleur dat je niet moet herschilderen."

"Dat was een zeer belangrijke troef waardoor wij enerzijds versneld marktaandeel zijn gaan nemen van hout en anderzijds ons konden wapenen tegen de opkomende aluminiummarkt. Zij waren er immers in geslaagd de problemen van de isolatie en het steevast opduikende condenswater op te lossen met polyamide strips. Eigenlijk hebben ze dus kunststoffen geïntroduceerd om een alu-raam isolerend te maken. Zij kwamen een stukje dichter bij de kunststof markt, wij van onze zijde wisten kleur te zetten op de profielen. Dat was een belangrijke zaak die ook zeer goed werd gesmaakt. Kunststof maakte opgang en dat is altijd maar verder geëvolueerd. Vandaag zien we dat kleur het overgrote deel uitmaakt van de profielen die we in de markt zetten in België.”

Sleutel op de deur

Daarna kwam de uitbreiding op vlak van folies en de kwaliteit van de folie. “In het begin waren dat houtimitaties maar daar bereik je niet veel professionele architecten mee. Zij zoeken naar een zekere authenticiteit in de dingen die zij doen en Decoroc was daar een goed voorbeeld van. Ook in de foliewereld zijn er heel wat evoluties geweest die het product een stuk aantrekkelijker gemaakt hebben. Allemaal positieve ontwikkelingen dus. Maar we mogen niet op onze lauweren rusten."

"We moeten de vinger aan de pols houden want vooral in de wereld van het schrijnwerk zien we een belangrijke evolutie in de bouwsector. Je hebt daar een renovatiepotentieel maar ook een stuk nieuwbouw. In die laatste sector hadden we bij de uni-familiaire woningen al een verschuiving naar sleutel op de deur. De traditionele benadering van een woning met allemaal verschillende stielmannen die je als particulier of als bouwheer moest weten te organiseren, verdween ten gunste van een ‘sleutel op de deur’-bedrijf. Dat veroorzaakte een verschuiving bij de decisionmakers die de keuze maken voor de materialen.”

Een andere beleving

"Een heel belangrijke trend die daar de laatste jaren bijkomt, is een andere beleving van bouwen. Door de steeds strengere energienormering en ook vanuit het mobiliteitsplan van de overheid gaan we stadsinbreiding promoten. We zien dat er steeds minder grond beschikbaar is en er zijn ook andere zaken zoals de betonstop. Dat zijn allemaal evoluties die de uni-familiaire woningbouw een stuk terugdringen. Wij constateren een maatschappelijke ontwikkeling naar meer stedelijk gebied. Het mobiliteitsplan is daar zeer belangrijk in. Denk aan woon-werkverkeer, het toegankelijk houden van stedelijk gebied, transportmodi die aangepast worden, enz. Maar vooral op vlak van wonen zien we dat mensen niet langer alleen naast elkaar maar ook boven elkaar wonen."

"Om de beschikbare ruimte te optimaliseren maar ook in functie van het betaalbaar houden van de woning unit is het voordeliger dat men binnen één gebouw een casco maakt. Deze is goed afgesloten, en dus isolerend, en kan ook vlot geventileerd worden. Op die manier is er een verschuiving in het patrimonium van gebouwen. We zien dat heel duidelijk in de bouwaanvragen voor appartementen die op vandaag al meer dan 60% uitmaken van de totaliteit. Vrijstaande huizen of twee woningen onder één dak zijn zeer sterk aan het dalen.”

Van één naar zes units

“Ook een trend is dat men zich nu de vraag stelt of het met het oog op de strengere normen wel de moeite loont om bepaalde panden nog te renoveren. Is het niet beter dat specifieke pand tussen twee bestaande gebouwen weg te halen om daar dan een nieuwbouw met meer woonunits te creëren?"

"Dat fenomeen heeft ook zijn impact op ramen en deuren. Een klassiek pand met drie etages in binnenstedelijk gebied heeft 20 tot 25 ramen en deuren. Dat pand verdwijnt echter en er komen drie lagen appartementen met drie tot zes woonunits in de plaats. Niet alleen het aantal ramen vermindert, ook het type ramen, namelijk in plaats van dubbel opendraaiende ramen komen er nu één of twee kamerbrede en kamerhoge schuiframen en voor de twee of drie slaapgedeeltes een draai-kiepraam. In totaal zijn dat dus hooguit 15 ramen in plaats van 20 of 25 vroeger. Dat heeft ongetwijfeld zijn impact op het aantal ramen dat er moet komen in de markt.”

Kleur én design

Bij dit soort multi-familiegebouwen zijn er andere beslissingsnemers. “Daar komt een architect aan te pas die een concept uitdenkt waar breedte en hoogte belangrijk zijn. En wij zien daar een verschuiving naar andere materialen, met name grote schuiframen. Automatisch heeft men in dit geval meer vertrouwen in rigide materialen en denkt men vaak in termen van aluminium. Of dit helemaal juist is of niet, laat ik in het midden want wij hebben hier ook zeer goede prestaties voor schuiframen van 5 à 6 meter breed en tot 2,60 meter hoog. Het kan dus perfect, maar de architect denkt nog altijd in termen van aluminium."

"Naast de maatvoering is er ook de kleurstelling. Iedere opdrachtgever of architect wil het gebouw een eigen identiteit meegeven met meerdere kleuren. Bijkomend is het ook zo dat de vormgeving van het gebouw soms een ander raam vraagt qua uitzicht en design. Op dit ogenblik zitten we in de nieuwbouw met een sterke move naar modern en strak, terwijl dat vroeger meer ronde vormen waren. Dat betekent dat voor de keuze van de materialen naast kleur ook design heel belangrijk is.”

Een nieuw raam

Rekening houdend met al die gegevens denkt een vooruitstrevend bedrijf als Deceuninck vanzelfsprekend na over de toekomst.

“Wat gaat er gebeuren met het materiaal pvc zoals het nu gekend is? Hoe gaan de gebouwen er uitzien over afzienbare tijd? Wat gebeurt er met het raam zoals het nu gekend is? Dat raam heeft altijd een terugliggende vorm gehad omdat het geïnspireerd werd op houten schrijnwerk. Wij waren de vervanger van die ramen, vandaar dat onze oplossingen tot nu toe ook ‘terugliggend’ waren. Maar die periode ligt achter ons. In die optiek zijn we twee à drie jaar geleden een oefening gestart om een nieuw raam te ontwikkelen dat wij nu op Polyclose gaan presenteren. Wij hebben ons ook de vraag gesteld wat er naast het design nog belangrijk is bij de ramen van de toekomst. Het antwoord luidt dat we ook moeten kunnen ventileren. Daarnaast is er de afwerking van de gevel die belangrijk is én er is het fenomeen dat men moet kunnen voldoen aan bepaalde eisen en prestaties.”

Perfecte kleurharmonie

Op een bouwwerf komen verschillende zaken samen, zeker naarmate men in kleur denkt. “Neem nu de kleur RAL 9001. Als je zeven verschillende materialen van zeven verschillende leveranciers hebt, is de kans reëel dat je zeven keer de kleur 9001 hebt, maar dat die zeven keer verschillend is.”

Het antwoord van Deceuninck? “Omdat ventilatieroosters een wezenlijk deel vormen boven het raam of tussen glas en vleugel of kaderprofiel hebben wij Tunal overgenomen als activiteit. Daardoor hebben wij nu roosters die op dezelfde manier gelakt kunnen worden als de profielen en zien we een mooie harmonie in de kleuren. Een bijkomend fenomeen is wij ook de opkomst van aluminium zien en dat veel van onze fabrikanten, onze partners, steeds meer beide materialen verkopen. Waarom zouden wij dan niet ons palet uitbreiden met producten die onze bestaande klanten en onze bestaande distributie eigenlijk al verwerken? Waarom zouden wij dan niet het aluminiumsysteem met de ventilatieroosters koppelen aan het pvc-gebeuren om zo een perfecte kleurharmonie te maken? Het resultaat van die grote uitdaging is een nieuw profiel dat superslank is aan de voorzijde, waar we het glas eigenlijk naar de buitenkant halen, en waar we een heel moderne look geven aan het raam dat qua beleving en kleurstelling niet meer te onderscheiden is van een aluminium raam.”

Rechthoekige glaslatten

Dat slaat echter allemaal op de buitenzijde, waar het om esthetiek gaat en waar binnen de architectuur veel aandacht aan gegeven wordt.

“Het moet allemaal in harmonie zijn met het straatbeeld en in harmonie met de ideeën van de architect. Maar de beleving van het raam voor de consument of voor de bouwheer zit meestal aan de binnenzijde. We zitten veel meer binnen naar ons raam te kijken dan dat we buiten staan om naar dat raam te kijken. We beleven het raam veel meer uren aan de binnenkant dan aan de buitenkant. In die zin hebben wij ervoor gezorgd dat, ook als men een alu schuifraam zou hebben of een alu deur, de kunststof ramen esthetisch gezien hetzelfde zicht krijgen aan de binnenzijde. Dat doen we door een glaslat te plaatsen die rechthoekig is - bij aluminium werkt men altijd met rechte hoeken – en die er ook exact hetzelfde uitziet."

"Als eerste leverancier in de markt brengen wij niet alleen een eigentijdse oplossing naar onze partners, maar ook brengen we ook ontzorging naar de architecten en de voorschrijvers die worden geconfronteerd met een steeds strengere wetgeving ten aanzien van de prestaties van een gebouw. Als je prestaties moet optimaliseren, bestaat soms de noodzaak om af te wijken van een esthetische lijn of architecturale vrijheid. Dat probleem proberen wij hier met ons nieuw systeem op te lossen, de architect kan kunststof en aluminium nu perfect combineren in één bouwproject …Wij hebben kunststof zodanig veredeld dat we qua kleur en qua vorm op hetzelfde niveau zitten als aluminium.”

Stilstaande lucht

Een andere belangrijke troef die Deceuninck uitspeelt, is dat zij sinds een aantal jaar de U-waarden van het raamsysteem verbeteren door zoveel mogelijk de stalen versterking te gaan vervangen.

“Naast de grote Decoroc innovatie in de jaren ‘90 zijn we begin de jaren 2010 begonnen met de versterkingen in gegalvaniseerd staal in de profielen te vervangen. Wij voegden in de plaats thermische versterkingen en structurele glasvezels toe, die de isolatiewaarde van het raam sterk verbeterden. Met andere woorden: met onze oplossing krijgt het systeem een betere thermische performantie. Twee versterkingen - één aan de binnenzijde en één aan de buitenzijde – maken dat het profiel zijn stabiliteit behoudt. Daar komt ook nog bij dat we in plaats van één grote en rigide kamer allemaal kleine kamertjes hebben gemaakt die gelast zijn in de hoeken. Op die manier krijgen we stabiele lucht en lucht die stilstaat, gaat isoleren. Al die kleine isolerende kamertjes isoleren dus op een zeer efficiënte manier zonder een andere grondstof te moeten invoegen. Op die manier brengen we hoge prestaties, milieubewustzijn, design én kleur in harmonie naar de markt.”

Building a Sustainable Home

Tenslotte hebben we het ook nog even over een ander belangrijk fenomeen: we leven vandaag in een wereld waar de beschikbaarheid van grondstoffen van groot belang is en waar het afval dat we produceren omgezet moet worden in nieuwe grondstoffen.

“Een belangrijke ontwikkeling is dat onze grondstoffenfabriek in Diksmuide geëvolueerd is naar een unit die vandaag de capaciteit heeft om 45.000 ton bestaand materiaal uit de markt te halen, te recycleren en een nieuwe bestemming te geven in profielen. De wereld vandaag, in het bijzonder de jonge generatie, is zeer gevoelig voor het fenomeen van recycleren. Ze hebben een hoog milieubewustzijn en eisen circulariteit in de economie. In die zin dragen wij dus ook bij door in een zone van 300 km rond Diksmuide alle afval te verzamelen en er op milieuverantwoordelijke wijze nieuw materiaal mee te maken, dat tot 10 keer gerecycleerd kan worden. We hebben berekend dat, als we dat goed onder controle houden, we ervoor kunnen zorgen dat het gerecycleerde materiaal nog minstens 400 tot 500 jaar kan gebruikt worden en tot 10 levenscycli heeft."

"Eén van de grote voordelen van pvc is immers dat het makkelijk recycleerbaar is met een lage toevoeging van energie. Pvc is dus een duurzaam product dat bijdraagt aan een milieuvriendelijke omgeving. In 2009 hebben we hier ‘Building a Sustainable Home’ ingevoerd als belangrijke drijfveer binnen onze activiteiten. Dat is gebaseerd op vragen zoals: waarom doen we het, hoe doen we dat, wat willen we bereiken en wanneer? Op basis daarvan bouwen we onze strategie op en dat communiceren we zeer goed met al onze mensen. Dat geeft ons dan weer de mogelijkheid om een onderscheidend vermogen in de markt te creëren. Het standaard gebeuren en het kopiëren van elkaar leidt namelijk niet tot een verbetering van het welzijn en de welvaart. Door ons te onderscheiden kunnen we daar wél ons steentje toe bijdragen.”